Setningsledd er ledd vi treng for å byggje setningar. Når vi analyserer setningar, finn vi ut kva funksjon/oppgåve ord, frasar eller leddsetningar har i samanhengen.
Eigenskapar
Ord, frasar, eller leddsetningar som er eit ledd i ei setning, har desse eigenskapane:
Eksempel:
Ledd 1 |
Ledd 2 |
Ledd 3 |
Den flotte hunden |
likar |
kjøttbein. |
Kjøttbein |
likar |
den flotte hunden. |
Likar |
den flotte hunden |
kjøttbein? |
Erstatningsord
Her ser du at vi kan byte ut ledd med eit erstatningsgsord:
Ledd 1 |
Ledd 2 |
Ledd 3 |
Den flotte hunden |
likar |
kjøttbein. |
Han |
likar |
kjøttbein. |
Analyse
Å analysere kan bety å finne ut kva for setningsledd ei ytring eller ei setning er bygd opp av.
Eksempel på analyse av ei forteljande heilsetning:
Petter gav Janne ein ball.
-
Først leiter vi etter det bøygde verbet i setninga. Her er det verbet gav.
Verbalet er ordet gav.
-
Deretter ser vi etter subjekt. Vi spør kven eller kva + verbalet. Altså: Kven eller kva gav?
Subjektet her er ordet Petter.
-
Vi undersøkjer om setninga har eit direkte objekt. Slik spør vi: Kven eller kva + verbal + subjekt? Altså: Kven eller kva gav Petter?
Ein ball er direkte objekt.
-
Denne setninga inneheld også eit indirekte objekt. Slik kan vi spørje for å finne det: Til kven + verbal + subjekt + direkte objekt. Altså: Til kven gav Petter ein ball?
Janne er indirekte objekt.
Slik ser den ferdige analysen ut:
Subjekt |
Verbal |
Indirekte objekt |
Direkte objekt |
Petter |
gav |
Janne |
ein ball |