Når subjektet utfører handlinga, har vi ei aktiv verbform. Passiv kan vi lage med hjelpeverba å bli/verte eller ved å leggje -ast til stammen av verbet etter visse modale hjelpeverb.
Aktiv
I alle desse fire tilfella er det subjektet som utfører handlinga:
-
Atle hoppar høgt.
-
Jenta reparerte bilen.
-
Jensen laga mat.
-
Hansen klipte hekken.
Passiv
I desse tilfella er passiv laga med hjelpeverba å bli/verte:
-
Talen vart halden av Bø.
-
Hekken blei klipt.
-
Bilen blei reparert.
-
Maten vart laga.
Her ser vi at objektet i ei setning har blitt subjekt:
Aktiv og passiv:
| |
Subjekt |
Verbal |
Direkte objekt |
|
Aktiv |
Hansen |
klipte |
hekken. |
|
Passiv |
Hekken |
vart klipt. |
|
Passiv med -ast
Du kan også lage passiv ved å leggje endinga -ast til stammen av verbet etter dei modale hjelpeverba skal/skulle, kan/kunne, vil/ville, må/måtte og bør/burde.
Eksempel:
-
Preludiet skal spelast av organisten.
-
Kalven må matast med flaske.
-
Han ville brukast til noko nyttig.
Vi kan bruke passiv når vi ikkje veit kven som handlar, eller når vi ikkje vil røpe kven som gjer noko.
Ofte betre med aktiv
Sjølv om passiv i nynorsk er fullt mogleg, som vist ovanfor, bør vi tenkje på at uttrykksmåten ofte vil bli like god eller betre om vi nyttar aktiv og dermed klargjer kven som handlar.